Nederlands materieel

Het afgelopen jaar is er door de verschillende producenten nogal wat Nederlands (lees NS) materiaal ‘op de baan’ gezet. Piko met de NS 2200-serie, de NS 1200 (alleen N-spoor) en de NS 1100. Roco met de volledig nieuwe en verrassend complete NS 200/300-serie ofwel Sik. En nog is het niet over. Piko heeft inmiddels de NS 2400 (ook alleen N-spoor) in diverse uitvoeringen rijklaar en verwacht de zeldzame NS 2000 diesellocomotief ergens dit jaar. Een model waar we met z’n allen enorm benieuwd naar zijn. Zo’n zeldzaam verschijning straks bij jou op de baan?

Maar wat nu onze speciale aandacht vraagt is toch wel de NS 2400-serie diesellocomotief van Roco. Een geweldige machine voor de liefhebbers van H0 en dan in het bijzonder Nederlands materieel in die schaal.

In H0 met een prachtige detaillering en een zeer complete uitrusting. Voor de modelrijder die de echte wereld zo dicht mogelijk wil benaderen. Volledig gedigitaliseerd, volledige en kloppende verlichting en bovenal digitale koppelingsmechanieken. Met je controller in de hand alles kunnen regelen op de baan zonder verder gedoe. Het rijden in rangeergang met de bijbehorende seinvoering, het aan- en af kunnen koppelen van de wagens. De werkelijkheid komt steeds dichterbij.

Foto: Rob Dammers – Lieren VSM NS 2412 met goederentrein 787 naar Beekbergen breed, CC BY 2.0

Het begin van de NS 2400

De NS-locserie 2400 is een serie dieselelektrische locomotieven die tussen 1954 en 1991 werd ingezet door de Nederlandse Spoorwegen nadat in het begin van de jaren vijftig besloten werd de nog resterende stoomlocomotieven binnen enkele jaren vervangen. Er werden 280 diesellocomotieven besteld die, verdeeld over de series NS 2200 en NS 2400, om ervoor te zorgen dat de laatste stoomlocomotief in januari 1958 buiten dienst gesteld kon worden.

Er werden locomotieven aangeschaft van beproefde ontwerpen. Bij Alsthom in Frankrijk werden 130 locs van de 2400 serie besteld. 150 locs van de 2200 serie volgens een Amerikaans ontwerp te bouwen bij verschillende producenten in Nederland en Frankrijk.

Locomotieven van de 2400 serie werden door Alsthom in het Franse Belfort in de jaren vijftig al geleverd aan spoorwegen in de toenmalige Franse koloniën en naar een aantal andere landen. De 2401 t/m 2529 werden gebouwd van 1954 tot 1957. In dezelfde periode werd de 2200 serie afgeleverd.

De specificaties

De locomotieven 2401-2422, met uitzondering van de 2416, die als 2501 was afgeleverd, hadden bij aflevering de kleur lichtblauw. De voetplaat, opstaptreden en buffers waren grijs en de bufferbalken vermiljoenrood. Die kleurencombinatie droegen zij tot rond 1956.

Foto: Rob Dammers – Beekbergen VSM NS 2459 met goederentrein 780, CC BY 2.0

De rest kwam in het bekende NS roodbruin op de baan, zoals vrijwel alle NS-diesellocomotieven in de jaren vijftig. Eerst zonder en later met het NS (visgraat) logo. Vanaf 1971 werden ze geleidelijk overgeschilderd in de toen geldende NS-huisstijlkleuren grijs met geel. Een deel van de locomotieven (15 stuks) bleef echter tot het einde roodbruin. Van de locs 2415-2436 werden er in 1981-1982 19 voorzien van een A-frontsein om op de grensbaanvakken met Duitsland te kunnen rijden.

Oorspronkelijk waren de locs voorzien van grote nummerplaten op de fronten en kleinere ovale platen op de cabines. Deze platen pasten niet bij de geel-grijze huisstijl en verdwenen uiteindelijk van alle locomotieven.

Foto: Rob Dammers – Wildervank ex-NS 2454 met passagierstrein 3953 Veendam-Stadskanaal, CC BY 2.0

De afwijkende 2530

Het uitzicht vanuit de cabine van een 2400 was, vooral in de lijndienst niet bijster goed. Daarom werd de laatste loc (1957) als proef met lagere motorhuiven en een afwijkende cabine uitgerust. De hogere en langere cabine biedt (veel) meer comfort en uitzicht. Deze 2530 kwam in dienst in een afwijkende kleur: lila met zwart onderstel. Dat leverde de loc de bijnaam “De Bisschop” op. Deze kleurstelling was gekozen door de echtgenote van F.Q. den Hollander, toemalig president-directeur van de NS. In 1963 werd de loc overeenkomstig de geldende standaarden roodbruin geschilderd. Deze loc werd veel ingezet voor werktreinen en diende van 1964 tot 1989 als trekkracht voor de sproeitrein.

Foto: Rob Dammers – Loenen 2530 met reizigerstrein uit Beekbergen, CC BY 2.0

De operationele geschiedenis in vogelvlucht

Van 1954 tot 1991 deden de locs uit de 2400 serie vanuit Zwolle dienst in het noorden van het land. In eerste instantie ook als trekkracht voor reizigerstreinen, later alleen voor goederentreinen. Ze werden ook in depot Eindhoven in gebruik genomen. Na sluiting van dat depot kwamen zij ook naar Amsterdam Watergraafsmeer om vandaaruit de rest van het land te bedienen. Vanaf 1980 stonden alle 113 nog aanwezige locs in Depot Zwolle. De locs konden ook in multi-tractie rijden. Aanvankelijk met twee locs en vanaf 1970 werd ook de koppeling van drie locs gebruikelijk.

Buitendienststelling

Vanaf de jaren zeventig verminderde het goederenvervoer. Dit mede door de sluiting van veel los- en laadplaatsen. Als gevolg daarvan waren er minder locomotieven benodigd. In 1976 gingen er zeven naar aannemersbedrijf Volker voor dienst in Saoedi-Arabië. De laatste exemplaren deden daar nog dienst tot 1994. Vanaf 1976 werden 22 locs van de serie 2400 opgenomen in een mottenballenvloot. In 1979 waren zij alle weer in dienst.

Enkele 2400-en werden afgevoerd na ongevallen. Vanaf 1982 werden ook niet-beschadigde locs gesloopt. Het grootste deel van de serie verdween tussen 1988 en 1991. Hiervan gingen er tussen 1990 en 1992 vijftig stuks naar de Franse spoorwegmaatschappij SNCF die ze ging inzetten voor werktreinen bij de aanleg van hogesnelheidslijnen. Bij de SNCF werden zij de series BB 62400 en BB 62500. Na deze inzet werden enkele locomotieven doorverkocht aan SNCF-dochter VFLI, die de locomotieven in 2008 buiten dienst stelde.

Museumlocs

Bij de NS werden de laatste 2400-en buiten dienst gesteld in 1991. Van de 130 gebouwde locomotieven zijn er in anno 2020 zes exemplaren in Nederland bewaard gebleven.

De al in 1983 buiten dienst gestelde 2498 werd in 1987 als museumloc overgedragen aan Het Spoorwegmuseum te Utrecht. Deze is weer in de roodbruine kleur geschilderd.

De 2459 keerde in 1998 terug uit Frankrijk om als museumloc in de oude roodbruine kleur te gaan dienstdoen bij de VSM te Beekbergen. De 2412 keerde in 2009 terug uit Frankrijk. Deze locomotief is in 2013 bij de VSM in de oude lichtblauwe kleur van voor 1956 teruggebracht.

De 2424 kwam in april 2016 uit Raeren in België. Deze locomotief zal in revisie gaan bij de Stoomtrein Goes-Borsele om daar als museumloc te gaan dienstdoen in de oude roodbruine kleur.

In mei 2016 keerde ook de 2454 vanuit Raeren naar Nederland terug. Deze loc is bij de Vereniging tot Behoud van Spoormaterieel Haarlem (BSH) in de latere geel/grijze kleurstelling teruggebracht en in 2017 weer rijvaardig gemaakt. In november 2019 ging deze machine over naar de Stichting 2454 CREW.

Ook de afwijkende 2530 is bewaard gebleven. Na haar buitendienststelling in 1991 werd de 2530 door de NVBS ten behoeve van een grootschalige afscheidsrit in juni 1991 weer lila geschilderd. De 2530 ging in 1992 als museumloc naar de VSM te Beekbergen. In 2005 werd de loc weer roodbruin. In 2019 is de loc weer lila geschilderd.

Nederlands materieel voor de modelbaan in H0 3-rail wisselstroom op voorraad

• Roco 78012 – Diesellocomotief NS 200/300 (Sik), geel/grijs, met sound
• Roco 78015 – Diesellocomotief NS 200/300 (Sik), groen, met sound
• Roco 78790 – Diesellocomotief NS 2435, geel/grijs, met Sound
• Piko 51361 – Elektrische locomotief NS 1152, blauw, met logo
• Piko 51371 – Elektrische locomotief NS 1136, geel/grijs, met sound
• Piko 52683 – Diesellocomotief NS 2342, geel/grijs

Nederlands materieel voor de modelbaan in H0 2-rail gelijkstroom op voorraad

• Roco 70789 – Diesellocomotief NS 2435, geel/grijs
• Piko 51368 – Elektrische locomotief NS 1136, geel/grijs
• Piko 51370 – Elektrische locomotief NS 1136, geel/grijs, met sound
• Piko 52692 – Diesellocomotief NS 2255, bruin, zonder logo
• Piko 52694 – Diesellocomotief NS 2255, bruin, zonder logo, met sound
• Piko 52696 – Diesellocomotief NS 2275, bruin, met logo

Nederlands materieel voor de modelbaan in N-spoor

• Piko 40280 – NS Treinstel Hondekop met derde frontsein, geel, IV-V
• Piko 40293 – NS Treinstel Hondekop met L-frontsein, groen, IV
• Piko 40370 – Elektrische locomotief NS 1152, blauw, met logo, IV
• Piko 40371 – Elektrische locomotief NS 1152, blauw, met logo, met sound, IV
• Piko 40426 – Diesellocomotief NS 2408, bruin, zonder logo, IV
• Piko 40428 – Diesellocomotief NS 2456, bruin, met logo, IV
• Piko 40443 – Diesellocomotief NS 2271, bruin, met logo IV
• Piko 40444 – Diesellocomotief NS 2207, geel/grijs, III-IV
• Piko 40480 – Diesellocomotief NS 6466, geel/grijs, IV/V
• Piko 40464 – Elektrische locomotief NS 1200, ACTS NL